Passé sur France Inter et en continue dans la presse parisienne, on lit Michel Serres qui assure du haut de ses « compétences » médiatiques que l’occitan n’a pas le vocabulaire suffisant pour parler des sciences modernes. Dernièrement, c’est un professeur à la retraite, on s’imagine les dégâts chez ses anciens étudiants, qui me confirme : « je parle occitan aussi bien que ces étudiants de Toulouse-Le-Mirail, ceux qui maltraitent la langue, et qui, en fait, ne savent pas la parler, et je confirme qu’en occitan on ne peut pas décrire la physique moderne » (ce professeur à la retraite est membre d’un module de l’association inter-disciplinaire de promotion des « connaissances » philosophiques, bien connu donc). Il semble que l’information sur ce thème soit plus rapide dans les cercles des «libertés de pensées» que l’information du vote de l’Assemblée Territoriale de Corse à propos de la co-officialité des langues corse et française, voté vendredi dernier.
En partent d’aquel principi, podèm considerar que las ajudas anglesas per informar dins l’Universitat de Ranguèlh, son donc per ajudar lo francés d’exprimir çò qu’es pus capable d’exprimir e considerar que, pauc a pauc, la sciéncia modèrna, segon las règlas dels turriferaris scientistas-professors-ancians-d’universitat-tolzana, remplaçarà lo francés pel « superbe anglés , lenga de dubertura lingüistica per la sciéncia » ; donc ambe d’actitud similara, lo francés serà lèu en França un patois que caldrà oblidar d’emplegar en sciéncias tolzanas.
Dins las annadas 1970, que la dinamica universitària èra granda a Tolosa, la revista Obrador (que podrètz trapar ara al CIRDOC a Besièrs vist que l’Universitat de Tolosa-Le-Miralh refusèt lo fons del Collègi d’Occitània) presentèt mantunes tèxtes sul tèma de la fisica modèrna :
Lo numèro 5 de la revista de julhet 1971, un article de Alban Bertero, locutor de la lenga dempuèi sempre (sense èstre passat per l’escòla!) prepausava un «ensag del lexic occitan de la metalurgia», jà es un pauc de fisica aplicada. Mas en perseguir la recèrca podrèm trapar un Bernat Molin, locutor natural de la lenga, que prepausa un «ensag d’elaboracion d’un vocabulari occitan de fisica» ; aquel trabalh foguèt jamai reprès per l’universitat de Ranguèlh per ajudar justament a l’actualitzacion de la lenga de Tolosa (Ranguèlh universitat de la sciéncias, desrasigada del seu territòri ?) ; dedins l’article se podrà trapar causas sobre la geometria (utile en fisica tanben), l’algebre (plan utile en fisica) e topologia (utile en fisic tanben). En 78 dins la meteissa revista Obrador, se trapa un article sul «formalisme matematic de la relativitat restrenhada», sabètz la teoria d’Albert Einstein. O encara de Bernat Molin, l’«univèrs de Minskovki e del grope Lorenz». Sempre se podrà pas dire qu’èran estudiants de maissanta locucion occitana, novèls locutors de l’Universitat de Tolosa-Le-Miralh, aqueles ! Vertat es que una lenga se fabrica per un emplec regular dins totes los maines mai tanben se pòt ambe las rasigas grègas o latinas crear mots scientifics novèls, mas pas sonque la sciéncia ; Pantacòsta es tanben un mot d’origina grèga, la lenga que s’a escrit los tèxtes basics cristians, que vos estíman o pas aqueles tèxtes (tradusit en occitan modèrne per l’associacion Per Noste d’Ortès), es aital ; d’aquesta origina grèga l’avèm oblidat en Occitània, es tanben l’origina de l’Istòria d’Occitània, Nikae-Niça, Sant-Tropès, Àntiba-Àntibol, Marselha-Massilia, Agde, Seta, etc. an, totas ciutats occitanas, ligams ambe Grècia, e ligams comercials ambe Tolosa, via los famoses camins de Sant Jacme de Compostèla, la debuta en Occitània … E òc, lo grèc, lo latin e l’occitan existava abans lo francés (oficial per l’edicte de Villers-Cotterêt), mas coma lo francés a tanben per las sciéncias rasigas grègas e latinas, veire fenisianas e cèltas. E quora sabèm que la modernitat de la semantica occitana es parallèla al trabalh que faguèron los Catalans, ambe una reala politica lingüistica, avèm alara totes los instruments per tornar reviscolar aquel trabalh de las annadas 1970 per l’occitan ; sembla que l’Acadèmia Occitana del Consistòri del Gai Saber o trabalhèsse ambe l’ajuda de la comuna de Tolosa, coma se podrà demandar sul site www,academiaoccitana.eu. Coma l’Universitat francesa de Tolosa sembla èstre engatjada politicament, l’accusacion d’engatjament politica de l’Acadèmia Occitana es clara, per la dignitat de l’occitan ; e las universitats que fan batalha contra, fan un trabalh de destruccion lingüistica, es un trabalha de netejament lingüistic francés contra l’occitan qu’ajudarà sonque l’anglés a s’installar en vila, mai aisidament.
La causa del contengut semantic e scientific de las lengas mesprezadas es similara en francés, catalan, basco, espanhòl, portugés, anglés, alemand, etc. Mas quora se vòl tuar una lenga, un professor d’universitat l’a aisida (fàcia a l’ignorança installada per l’escòla del Jules Ferry, aquel declarèt que los pòbles superiors devon escolhar los pòbles inferiors, africans plan segur…mas perqué pas los locutors occitans !), un professor s’abandona a l’idèa que « non podèm exprimir la fisica en occitan modèrne», estupiditats d’aqueste escantilh, un pauc a l’imatge del discors de Dakar de l’ancian president de la republica.
Ai encontrat Yves Solet, vièlh retirat, e locutor natural de la lenga occitana, que viu en País Tolzan, e qu’es estat especialista de fisica atomica, e que vos podrà explicar tot aiçò en lenga mondina modèrna, sense cap dificultat, cap, e malgrat l’edat, aquela lenga que se pòt entendre dins la boca dels novèls locutors, aqueles qu’espèran que lo pòble occitan se despertèsse per poder practicar l’occitan e lo melhorar, segur, dins las escòlas de Tolosa e per egalitat republicana, per totes e totas !
Yves Solet publica ara articles dins la revista Gai Saber, per aver l’inscripcion renovelada de la pòsta, aquela revista, a practicat lo camin de crotz de l’ignorança francesa al ministèri de la cultura ; perqué lo numèro 153 de la revista èra utile per poder l’acceptar ? Lo cap redactor-administrador o sap pas encara, benlèu perqué èra dedins un article en lenga francesa ; la revista a l’agrement de pòsta dempuèi sempre, 1890; malgrat que l’occitan es entendut pels Portugueses, Espanhòls, Catalans, Italians, Reto-romanch, Venecians, Lugurians, Piemonteses, sense gaire de traduccion, pel monde foncionari de la « culture » a París, e segurament a Tolosa, lor cal de traduccion al XXIen sègle, car coma pels immigrats cal pas donar un dreit de difusion a una revista … pedofilia presumida (!), benlèu, perqué se sona Lo Gai Saber ; Sembla que Nietsche fosquèsse gaire conegut al París del ministèri de la cultura.
Lo cap-administratiu de la revista Lo Gai Saber m’a assegurat, coma matematician, qu’aviá donat diplòmas de matematicas tres còps dins la seuna vida de professor, e cada còp, o lo tèxte èra en occitan sul papièr, e de faiçon sancièra, o l’entreten se debanèt en lenga occitana ; m’aviza que los candidats èran de granda qualitat, vist que la resulta es estada de mai de 18 per la nòta de la còpia. Sembla que se fosquèsse estat un Michel Serres o aquel fisician a la retirada tolzan, la causa fosquèsse mens bona, mas els son estats professors reconeguts pel sistèma francés, e / o mediatic francés ; aquò se sona netejament lingüistic aplicat a l’ignorança del ròtle o dels objectes que son las lengas, e notadament la lenga occitana. Car la lingüistica es tanben utila pels fisicians o economistas … Aquò s’oblida a Ranguèlh o Tolosa-Capitòli.
Cal recordar que, a Pàmias, los arquius departamentals son encara anuèch disponibles per legir lo tèxte comandat per Gaston Fèbus sobre la caça, mai tanben sus la confirmacion de l’existéncia del nombre negatiu, tot aiçò en lenga occitana e per èstre lo primièr tèxte d’Euròpa occidentala sul tèma de las matematicas, fabrica una pròba de mai de la modernitat regulara de l’occitan al fial dels sègles e malgrat totas las repressions politica e academica (que fosquèssen republicana o ecclesiala), quitament aquelas de las universitats tolzanas o dels mercenaris del reiet de l’Île-de-France.
Anuèch se parla a Ranguèlh d’un professor d’istòria de las matematicas, soi segur qu’aiçò que vos escrivi aquí o sap pas, e o voldrà pas entendre perqué lo tèxte meu es en lenga occitana ; aquò se sona integrisme professoral, veire nacionalisme francés, aquel que matarà lo francés en lèu emplegar l’anglés a l’Universitat de Ranguèlh, coma a l’Universitat de Tolosa-Capitòli de las sciéncias economicas.
Sabi a posite dins mantunas librariás de la vila de Tolosa, documents tecnics en lenga occitana, son lexics tematics per las matematicas e l’informaticas ; benlèu que son pas pron difusats a Ranguèlh … e Tolosa-Le-Miralh, o Tolosa-Capitòli ? Son pas pron difusats per abséncia d’una reala politica lingüistica e d’un vòt del Conselh Regional a l’imatge de l’Assemblèa Territorial de Corsega, per bastir una co-oficialitat en Miègjorn-Pirinèus per l’occitan e lo francés.
La guèrra contra la lenga occitana es un libre romanesc, e romantic, e de mantunes obradors, fisicians tanben, mas sobretot una brava pagina de l’ignorança universitària installada en vila mondina.
Chronique de Jacme Delmas – Blog : , partenaire de Toulouse Infos
