Toulouse a besoin d’une vraie politique de promotion des savoirs, historiques et géographiques, car, comment voulez-vous savoir l’origine des produits des marchés si la géographie de Tolosa n’est pas connue ? Comment voulez-vous travailler les produits locaux sans connaître l’histoire de leurs emplois, et les difficultés de leurs productions ? Jacmes Delmas vous répond…en occitan.
« Quora cal destriar ‘Occitan’ de ‘Lenga d’Òc’ es la debuta de l’ensenhament. Aquel ensenhament se farà de faiçon populara, car pel moment : I A PAS CAP POLITICA DIGNA SULS SUBJECTES.
Darrierament, l’elegit en carga de l’occitan, Jean-Charles Valadier explica qu’i a d’informacion aquí o ailà, mas pel moment cap politica dinamica per informar las populacions es establida per l’administracion, es sonque una volontat o un volontariat politica. Sobre una escala de 100 per una politica lingüistica seriosa, ne sèm alara a 0,9 … Es jà una debuta diràn mantunes.
L’abséncia reala de politica es sancierament l’abséncia de politica, de volontat politica, e benlèu tanben de saber çò qu’es una politica lingüistica ; es evident que la lei 101 al Quebèc es pauc coneguda per èstre una reala politica lingüistica pel francés dins un ocean de l’anglo-american.
Mas alara perqué se fauta de saber sobre los elements que fan una politica ; benlèu perqué simplament, jà los elegits son coma tota la populacion, ignorants de mantunes elements basics ligats a la dignitat occitana. D’aquí la simplòta question :
Quina diferéncia entre ‘Lenga d’Òc’ e ‘Occitan’ ? E i a una vertadièra diferéncia, son lengas diferentas ?
L’occitan es tanben la lenga d’Òc, mas…
La qualitat de ‘lenga d’Òc’ es vengut per donar un nom a la lenga que s’emplegava en Aquitània, puèi per totes los Trobadors ; mas abans d’èstre aquela dels Trobadors, es estada la lenga vulgara emplegada en Aquitània, e qu’es estada normalizada segon una demanda politica del Duc, dins una abadiá que la revolucion parisenca de 1789 a sancierament destrusida. Ne damora pas mai que las cavas, devath una granda plaça de Lemòtges. Aquela nòrma del latin vulgar d’Aquitània aguèt un grand succès en Euròpa, gràcia als joglars e trobadors, mai tanben gràcia a una administracion d’Aquitània que las tropas francas an destrusida a partir de 1453. De la ‘lenga d’Òc’ ne damora una vision literària per la lenga primièra latina normalizada, e aiçò o devèm a la classificacion romantica d’un ‘intellectual’ italic, Dante ; sabètz aquel de la Divina Comèdia, lo tèxte que serà jamai tradusit en francés de faiçon normala, perqué i a dos verses en lenga d’Òc… Val melhor oblidar los dos verses que tradusir en francés !
La nocion de lenga occitana es mai modèrna ; perqué destriar ? La causa es simplassa d’explicar : Quí diràs un ser aprèp lo jornal televisat del 20 oras sus las cadenas parisencas de television publica o privada : Aquel vrespe, lo presentador parla una ‘langue d’Oïl’ de granda qualitat ? Quí diràs : «-le presentateur parle une ‘langue d’Oïl’ de grande qualité.» ? Pensi que digun o farà. Fins ara, se parla uèi de la lenga francesa, le français ; per la lenga modèrna, e qu’es pas sonque de literatura, per aquesta lenga a Tolosa disèm donc ara occitan, dempuèi que sabèm çò qu’es una politica lingüistica.
Alara quora l’administracion francesa emplega ‘lenga d’Òc’ enplaça d’occitan, o associat a l’occitan, es jà una certana vision de la lenga, es una ierarquizacion lingüistica : lo francés, primièr, la ‘lenga d’Òc’ aprèp. Al moment que se parla d’egalitat per la lei dels coples, lei republicana ; es puslèu estranh de pensar que cal ierarquizar unas lengas dedins l’Estat francés. Donc explicar que l’occitan es la lenga qu’amerita una politica es pas brica superflu. E que la ‘lenga d’Òc’ damora en literatura coma la lenga d’Oïl o dèu segurament far dins d’autras partidas de l’Estat francés, perqué pas !
Atencion, occitan es lo nom de la lenga, aquò significa de cap manièra que la lenga fosquèsse pas fabricada de diversitats foneticas, lexicograficas, semanticas, gramaticalas … L’occitan es coma totas las autras lengas de la planèta, es un ensemble d’umanismes que serviscan a exprimir la vida d’una populacion, sobre un territòri de comunicacion, o una tèrra d’enrasigament. Perdre aquesta lenga, l’abandonar , es fabricar pas una politica, es abandonar una faiçon de veire la planèta, de veire d’un biais utile per las populacions del monde.
Alara a Montsegur lo 16 de març 2013, totes sètz convidats per un moment de remembre istoric per non oblidar la debuta de la conquèsta franca d’Occitània, e sobretot que los modèls militaristas o administratius fosquèssen abandonats realament, pertot sobre la planèta. Son mantunas associacions tolzanas que vos convídan per la dignitat de la lenga manténgue.
A Niça, son amand de duèrbe sonque una escòla bilingüa, de l’Éducation Nationale , e ne fan publicitat dins la premsa locala, es pas question de la discrecion tolzana.
L’UNESCO explica que l’occitan es una lenga en dangièr ; lo sistèma administratiu e politic tolzan ne sembla pas aver mesurat lo nivèl bon… politic e administratiu. La prima arriba mas es ventosa a Tolosa. »
Chronique de Jacme Delmas – Blog : http://taban.canalblog.com/, partenaire de Toulouse Infos
